Gryfice. Na wąskim torze

Gryficka Kolej Wąskotorowa. Mniej więcej w połowie drogi pomiędzy Kołobrzegiem, a Szczecinem warto zjechać z trasy S6 w kierunku miejscowości Gryfice.

Obecnie spokojne miasto powiatowe z odbudowaną starówką, licznymi zabytkami, przycupnięte przy zakolu rzeki Regi. Niegdyś miasto zwane Zagórzem, a to dlatego, że do miasta przylega wysoka góra, niegdyś miejsce kaźni, a w przekazach legendarnych, miejsce gniazdowania gryfów!
Dziś „góra wisielców” to piękny park „romantyczny” utrzymany w stanie półdzikim.

Dalsza część artykułu znajduje się pod filmem.

Niegdyś miasto było lokalnym centrum handlu. Ogniskowało interesy średniowiecznych kupców, było pośrednim członkiem Hanzy, prowadziło handel korzystając z drogi wodnej. W czasie Rewolucji Przemysłowej przedsiębiorczy mieszkańcy nie pozostali bierni. Już w XIX wieku rozpoczęli budowę kolei dojazdowej, popularnie zwanej „wąskotorówką”. Składy wagonów ciągnięte przez malownicze lokomotywy dostarczały do gryfickich fabryk niezbędne produkty. Dwa największe w tamtym czasie zakłady korzystające z kolei to cukrownia i fabryka płatków ziemniaczanych.
Interes był tak dobry, że zdecydowano o przekuciu torów z 750 mm, na 1000 mm. W czasach swojej świetności Gryficka Kolei Wąskotorowa dysponowała ponad 300 kilometrami torowisk! Po wojnie, wraz z rozwojem sieci dróg, kolei dojazdowa traciła na znaczeniu. Znak czasu…

Szczęśliwie nie cały gryficki tabor kolejowy trafił do hut. W Gryficach utworzono Muzeum Kolei Wąskotorowych. Tuż obok dawnych bocznic kolejowych, starych zabudowań, jest miejsce ww którym zgromadzono kolekcję parowozów, wagonów, urządzeń kolejowych, pługów, a nawet przeniesiono obrotnicę do parowozów! To miejsce do którego każdy posiadacz kolejki H0 lub TT zabierze swoje dzieci i wnuki. Warto pokazać najmłodszym jak wyglądały niegdyś potężne maszyny w których ciśnienie pary wodnej pozwalało na przemieszczanie kilkudziesięciu ton stali!

Na pewno nie raz mijaliście Muzeum Kolei Wąskotorowych… Choć instytucja ta gromadzi niezwykłe maszyny, przycupnęła skromnie przy… jednej z głównych ulic w Gryficach. Muzeum znajduje się przy ulicy Kościuszki, (droga 109). Gdy zatrzymacie się przy muzeum, warto również zwiedzić okolicę. Zobaczycie tam stare budynki kolejowe, torowiska, a nawet „kran”, który służył do zaopatrywania lokomotyw w wodę!

Jeżeli będzie mieli ochotę na przejażdżkę kolejką wąskotorową również jest taka możliwość! Niedaleko od muzeum jest dworzec kolejki wąskotorowej, z której wyruszają składy wożąc w sezonie do Rewala i Pogorzelicy.

A co ma wspólnego kolej wąskotorowa z Armią Czerwoną, polskimi Ułanami i osadnikami z Mławy i Zamościa? O tym w filmie.

Michał „Ostry” Ostrowski
Visit Mrzeżyno